Newyddion
Cyhoeddi enillwyr ‘Gwobr Lluniadu Syr Kyffin Williams’ yn Oriel Môn.
Mae Oriel Môn yn falch o gyhoeddi chweched arddangosfa ‘Gwobr Lluniadu Kyffin Williams ‘, a fydd yn agor ar y 23ain o Fawrth.
Sefydlwyd ‘Gwobr Lluniadu Kyffin Williams’ gan Ymddiriedolaeth Kyffin Williams ac Oriel Môn, er cof am un o artistiaid mwyaf adnabyddus Cymru.
Cynhelir y Gystadleuaeth Lluniadu clodfawr pob tair blynedd. Mae gwobr o £3,000 ar gael i enillydd y brif wobr a gwobr o £1,000 i enillydd y gystadleuaeth i fyfyrwyr.
Ian Fisher o Lanelli yw enillydd y brif wobr eleni. Mae gwaith Ian yn edrych ar dirwedd a diwylliant Cymru drwy gyfres o ysgythriadau a lluniadau. Ei nod yw cyfleu ‘ysbryd llefydd’ yn hytrach na phortreadu tirwedd Cymru’n fanwl gywir. Mae’n edrych ar y berthynas rhwng tirwedd Cymru a’i diwylliant, hanes, celf a mytholeg. ’
Meddai Ian, “Yn y bôn ffordd o greu lluniad yw ysgythru, ond gan bod modd creu nifer o ddelweddau a’u hamrywio mae’r lluniad yn fwy dramatig ac mae’r broses yn llai caeth na phrosesau eraill.”
Dyma oedd gan Ian i’w ddweud ar ennill y Wobr, “Rydw i’n falch iawn fy mod wedi ennill ‘Gwobr Lluniadu Kyffin Williams’ o gofio bod artistiaid fel Colin See-Paynton ac Eleri Mills wedi ennill y wobr yn y gorffennol. Mae fy ngwaith wedi cael ei ysbrydoli gan ysgythriad o’r 16eg ganrif, ‘Fools Cap Map of the World’. Does neb yn gwybod pam, na phryd y cafodd ei greu, na chan bwy, ac mae’n bosib na chawn fyth wybod”.
“Ro’n i eisiau cynhyrchu map dychanol gan ddefnyddio het y ffŵl, ac mae fy ngwaith yn seiliedig ar y pethau yr ydw i wedi eu darllen, eu gweld neu eu clywed am Gymru. Felly, mae’r darn yn cynnwys pethau gwir ac anwir, ond nid celwydd o reidrwydd.”
Joshua Griffith o Gaergybi, sy’n astudio am radd BA mewn Celfyddyd Gain yng Ngrŵp Llandrillo Menai Llandrillo yw enillydd y gystadleuaeth i fyfyrwyr eleni am ei luniad graffit ac acrylig o’r enw ‘Biomorph #1’.
Meddai Joshua, “Mae fy ngwaith diweddaraf yn canolbwyntio ar y berthynas rhwng gofod a ffurf. Rydw i fel arfer yn creu cerflunwaith a lluniadau trwy arsylwi. Rydw i’n cael fy nenu at ffurfiau organig a’r ffordd y maent yn ymateb i wahanol amgylcheddau”.
Fe aeth Joshua ymlaen i ddweud, “Hoffwn ddiolch i Oriel Môn a ‘Gwobr Lluniadu Kyffin Williams’ am ddewis fy ngwaith i ar gyfer y wobr i fyfyrwyr. Mae lluniadu wedi chwarae rhan bwysig yn fy siwrne greadigol, ac felly rydw i wrth fy modd fy mod wedi cael cydnabyddiaeth am fy ngwaith drwy ennill y wobr hon.”
Unwaith eto, noddwyd y wobr drwy rodd hael gan y pensaer adnabyddus Mike Davies, a dderbyniodd yr anrhydedd ‘Légion d’Honneur’ gan Arlywydd Ffrainc a CBE gan EM y Frenhines Elizabeth, ac un o sefydlwyr y cwmni ‘Rogers, Stirk, Harbour and Partners’, sef y penseiri a ddyluniodd Adeilad y Senedd yng Nghaerdydd.
Meddai Mr John Smith, Cadeirydd Ymddiriedolaeth Syr Kyffin Williams, “Mae’n bleser mawr gan Ymddiriedolaeth Kyffin Williams gael gweithio mewn partneriaeth ag Oriel Môn, i drefnu’r Wobr Lluniadu eto eleni”.
“Yr hyn sy’n ein hysbrydoli ni i gyd yw egwyddorion creadigol sylfaenol Syr Kyffin, a’i bwyslais ar bwysigrwydd sgiliau lluniadu. Roeddem yn ffodus iawn o gael tri artist enwog o Gymru ar y panel eleni. Hoffwn ddiolch i Eleri Mills, a enillodd y wobr yn 2021, Luned Rhys Parri a Darren Hughes am lunio’r rhestr fer a dewis yr enillwyr. Roedd yn dasg aruthrol.”
“Ar ran yr Ymddiriedolaeth, hoffwn fynegi fy niolch i fy nghyd Gymro a’r pensaer byd-enwog, Mike Davies am noddi’r Wobr Lluniadu am yr eildro eleni. Treuliodd Mike Davies rywfaint o’i blentyndod yn Waunfawr lle disgynnodd mewn cariad â mynyddoedd Eryri cyn mynd i Ysgol Highgate yn Llundain yn y pumdegau hwyr lle bu Kyffin yn ‘Feistr Celf Ysbrydoledig’ iddo.
“Hoffwn ddiolch i’r holl artistiaid sydd wedi cystadlu eleni a holl staff Oriel Môn. Hoffwn ddiolch yn arbennig hefyd i Nicola Gibson, Rheolwr Profiad Ymwelwyr, am ei hymroddiad a’i threfniadau manwl ar gyfer y Wobr Lluniadu”.
Ers i’r Wobr Lluniadu gael ei chynnal am y tro cyntaf yn 2009, mae mwy a mwy o artistiaid o bob rhan o Gymru a Lloegr wedi ymgeisio. Bydd y darnau buddugol gan Ian Fisher a Joshua Griffith, ynghyd â gwaith yr artistiaid a gyrhaeddodd y rhestr fer, yn cael eu harddangos yn arddangosfa ‘Gwobr Lluniadu Kyffin Williams’ yn Oriel Môn rhwng 23 Mawrth a 7 Gorffennaf 2024.
Gweithdai celfyddydol Criw Celf
Mae Celfyddydau Cymunedol Gwynedd, Oriel Môn a Galeri yn datblygu cynllun ar gyfer darparu gweithdai celfyddydol Criw Celf ar gyfer oedran 11-24 yng Ngwynedd a Môn. Helpwch ni drwy lenwi'r arolwg hwn drwy'r ddolen.
Diolch am eich mewnbwn.
https://arolwg.gwynedd.llyw.cymru/index.php/598549?lang=cy
Cymdeithas Clybiau Celf Ynys Môn
20.01.24 – 03.03.24
Mae Ynys Môn yn ysbrydoli mewn sawl ffordd – y goleuni, y dirwedd, y bobl a’i diwylliant. Mae hyn i’w weld yn ansawdd ac amrywiaeth y gwaith sy’n cael ei arddangos yn yr arddangosfa boblogaidd hon gan aelodau Cymdeithas Clybiau Celf Ynys Môn.
Yn yr arddangosaf hon, a gynhelir bob dwy flynedd, mae panel o feirniaid yn dewis gwaith o blith amrywiaeth eang o gynigion sy’n adlewyrchu gwahanol gyfryngau, arddulliau a thestunau. Mae’r gwaith celf sy’n cael ei arddangos yn cynnwys paentiadau, portreadau, cerfluniau a gwaith argraffu a digidol. Mae’r arddangosfa gyffroes ac eclectig hon bob amser yn cynnig rhywbeth at ddant pawb.
Mae gwaith paratoi wedi dechrau ar gyfer arddangosfa 2025 ôl-weithredol o waith Leonard McComb. Teitl y llun hwn yw 'Creigiau a Môr, Ynys Môn (Benllech), 1983. Rydym yn gosod y gwaith - y darlun mwyaf a ddangoswyd erioed yn Oriel Môn i sicrhau y bydd yn ffitio.
Datganiad i’r Wasg
Yn Unig Gyda’n Gilydd yn Oriel Môn
Bydd arddangosfa newydd yn agor yn Oriel Môn 23 Medi. Mae Yn Unig Gyda’n Gilydd yn arddangosfa gan dri artist benywaidd sef Jess Bugler RCA, Leonie Bradley a Prerna Chandiramani sy’n edrych ar natur unigrwydd, o arwahanrwydd i unigedd.
Mae Leonie, Jess a Prerna yn cael eu hadnabod fel grŵp o artistiaid o’r enw SPIKED. Fe ddechreuon nhw weithio gyda’i gilydd yn ystod y cyfnod clo, ac fe ddefnyddion nhw eu teimladau o or-bryder i edrych yn fanwl ar unigrwydd fel sbectrwm, gydag arwahanrwydd ar un pegwn ac unigedd ar y pegwn arall. Mae unigedd yn fath cadarnhaol o unigrwydd y mae nifer o bobl yn ei geisio.
Dywedodd Leonie Bradley “Wrth ddod at ein gilydd fel grŵp, gwnaethom ddadansoddi’r geiriau sy’n gysylltiedig ag unigrwydd, a chytuno ar set o saith gair a ddaeth yn sylfaen ar gyfer ein cyrff o waith: arwahanrwydd, unigrwydd, dieithrio, datgysylltiad, pellter, ar wahân ac unigedd.”
Mae pob artist yn ymateb yn wahanol i’r emosiynau ar y sbectrwm. Mae eu hymatebion yn cydblethu ond eto’n unigol: mae Bugler yn defnyddio mannau caeedig coediog; mae Bradley’n defnyddio symbol goriadau; a Chandiramani’n defnyddio iaith a phlygiadau. Mae’r gosodiad ei hun yn ffurfio llinell grom gyda’r gwaith celf yn creu caeadle a ellir ei edmygu o’r tu mewn. Mae ‘pegwn unigedd’ y sbectrwm yn eang ac yn groesawgar, mae’r ‘pegwn arwahanrwydd’ wedi’i weindio’n dynn ac yn glawstraffobig.
Dywedodd Chandiramani “Mae’r gweithiau celf wedi’u printio ar ddeunydd tryloyw, gan ddwysau bregusrwydd profiad unigol a chaniatáu’r gwyliwr i weld drwy’r haenau gwahanol, sy’n eu hatgoffa o’r cyffredinrwydd rydyn ni’n ei rannu.”
Bydd yr arddangosfa’n rhoi cyfle i ymwelwyr adlewyrchu ar ein profiadau unigryw o fod ar ein pen ein hunain yn ystod y cyfnod clo, a’r profiadau rydyn ni’n eu rhannu, drwy gymryd rhan yn y gwaith o greu gwaith celf newydd fydd i’w weld mewn lleoliad yn y dyfodol.
Dywedodd Bugler, “Mae deuoliaeth y teimlad o unigrwydd, sy’n ganolog i’n cyflwr dynol, wedi bod yn heriol a hynod ddiddorol wrth i’r prosiect hwn ddatblygu.”
Mae SPIKED yn grŵp o artistiaid sy’n creu gosodiadau sy’n edrych ar gyfathrebu a chof. Mae pob artist wedi derbyn Bwrsariaeth Peter Reddick, Innovation in Relief Printmaking, yn Stiwdio Spike Print, Bryste.
Mae Leoni Bradley yn aelod o Gymdeithas Frenhinol y Peintwyr-Gwneuthurwyr Argraffu. Cafodd Jess Bugler ei hethol i’r Academi Frenhinol Gymreig yn ddiweddar ac mae Prerna Chandiramani yn aelod o’r Cyngor Peintwyr-Gwneuthurwyr.
Gellir mwynhau Yn Unig Gyda’n Gilydd yn Oriel Môn tan 5 Tachwedd.
Datganiad i’r Wasg
David Nash: Gweld Coed yn Oriel Môn
“Mae coed yn dangos eu hoed drwy eu gwedd. Mae coed a phren bob amser yn dangos eu lle a’u cynnydd yn y cylch gwych hwn o lanw a thrai, gan ymdopi â phob tywydd ac amser”.
David Nash
Am y tro cyntaf erioed, mae Oriel Môn yn falch o gyflwyno arddangosfa o waith ar bapur gan artist a cherflunydd byd-enwog, David Nash. Mae’r arddangosfa, Gweld Coed, yn agor ei drysau yn Oriel Kyffin Williams, Oriel Môn ar 9 Medi.
Dangoswyd y prif gorff o waith yn Yorkshire Sculpture Park yn 2022 fel rhan o ddigwyddiad i ddathlu perthynas hir David Nash gyda’r parc, a chydnabod ei waith 2D. Gan fod nifer o’r darluniadau wedi’u cysylltu â gogledd Cymru, gyda chartref a stiwdio Nash ym Mlaenau Ffestiniog, Oriel Môn oedd y dewis amlwg i gynnal arddangosfa arbennig, sydd hefyd yn cynnwys nodwedd ar Ash Dome, gwaith plannu gan Nash sy’n cael ei ddathlu’n fawr.
Mae David Nash wedi treulio’i fywyd artistig yn datblygu astudiaeth ar goed a phren, gan amsugno gwybodaeth drwy brosiectau plannu â llaw a gwneud gweithiau cerfluniol. Er hyn, mae darlunio wedi bod yn rhan annatod o’i waith. Mae’r arddangosfa hon yn Oriel Kyffin Williams, Oriel Môn yn dathlu lluniau David Nash o goed, sydd wedi cynnig pwnc, deunydd ac ysbrydoliaeth hael ers pum degawd.
Mae Gweld Coed yn cydio yn y berthynas agos hon gyda’r darluniau’n amrywio o’r arsylwadol a dogfennol i weithiau lliw haniaethol sy’n cydio yn hanfod eu ffrwyth a’u grym.
Dywedodd Ian Jones, Rheolwr Casgliadau, Oriel Môn, “Mae llawer yn ymwybodol ac yn rhyfeddu at waith David gyda phren a chelf amgylcheddol, ond bwriad yr arddangosfa hon yw tynnu sylw at ei sgiliau fel dyluniwr. Mae darlunio’n rhan hollbwysig o’r gwaith cerflunio ac mae’n dangos ei ffordd o feddwl. Fel y gwelwch yn yr arddangosfa, maent yn ddatganiadau grymus, ac yn amlygu eu hunain yn wych o fewn Oriel Kyffin Williams”.
Dywedodd David Nash, “Ganwyd fy nhad yng ngogledd Cymru. Roedd ei waith yn Llundain, ond roedd ei galon wedi’i gwreiddio yn lle cafodd ei fagu. Yn ystod pob gwyliau Pasg, haf, hanner tymor yr hydref a gwyliau’r Nadolig, byddwn yn mynd yn y car i aros yn Llan Ffestiniog gyda’i rieni. Rwyf wedi meithrin profiad o natur a’r tymhorau drwy fod ymysg y coed yng nghwm Ffestiniog, ac yno rwy’n teimlo mod i gartref. Roeddwn bob amser yn darlunio’n blentyn, a gwnaeth hynny wedi fy arwain at fynd i’r ysgol gelf a dod yn artist yng ngogledd Cymru”.
Mae’r gwaith yn ymestyn dros gyfnod o bum degawd, ac mae’r amrywiaeth o ddarluniau’n adlewyrchu prosesau a mathau gwahanol o greu marciau, o graffit mân i siarcol trwchus, ac ysbeidiau o liwiau syfrdanol wedi’u hychwanegu drwy ddefnyddio lliain. Mae Big Beech Going at Space (1978), gwaith cynnar dynamig yn Llan Ffestiniog, yn cyfleu’r ynni a ddaw o dyfu a hynny drwy linellau minimalaidd a thrawiadol. Daw’r uniongyrchedd hwn o ddarlunio bywyd y tirlun a chaiff ei yrru gan rinweddau arbennig y coed a’r amgylchedd. Mae gweithiau eraill yn adlewyrchu pellter sylweddol, wedi’u creu yn y stiwdio ac yn canolbwyntio ar ymgorffori ymdeimlad rhinweddau megis lliw, fel y gwelir mor amlwg yn Red Tree (2012) neu May (2020) a July (2020) sy’n cydio a distyllu’r lliwiau’r byd natur o’n cwmpas. Mae lle fel arfer yn cael ei adlewyrchu’n uniongyrchol yn y broses, gyda’r artist yn defnyddio deunyddiau megis rhedyn yn Cae’n-y-Coed (1980) a’r ddaear o’r llawr ar gyfer Ash Dome (2007). Cafodd Autumn Leaves in a River, November, Llan Ffestiniog (1983), eu creu gan ddefnyddio dail unigol ag inc, a gan ollwng y papur yn nŵr yr afon i greu haenau o ddwyseddau gwahanol ac i adlewyrchu natur y gwaith o greu.
Dywedodd Sarah Coulson, Uwch Guradur Yorkshire Sculpture Park “mae’r arddangosfa’n adlewyrchu ynni ac angerdd gwych gan ddyluniwr medrus ac unigryw”.
Dangosir Gweld Coed yn Oriel Kyffin Williams tan 10 Mawrth, 2024.
Ymweliad gwych nôs Wener ar gyfer agoriad arddangosfa David Nash – Gweld Coed gyda llawer o bobl yn mwynhau noson Coctêl a Tapas yng Nghaffi Bach y Bocs.
Dyma Chris, un o’n gwirfoddolwyr, yn gweithio ar un o gasgliadau diweddaraf Oriel Môn – casgliad Ieuan williams o luniau a phaentiadau. Mae’r casgliad cyffrous hwn, a roddwyd yn garedig gan yr artist, yn cynnwys tua 144 o luniau a phaentiadau, i gyd yn seiliedig ar Ynys Môn ac yn dyddio o’r 1960au ymlaen.
